Πατήστε εδώ για την αυτόματη μετάφραση του κάτωθι κειμένου.
Ήρθε πλέον η ώρα να εξαλείψουμε την ενεργειακή φτώχεια στην Ευρώπη  
Οι τοπικές αρχές καλούν την Ευρωπαϊκή Επιτροπή να προτείνει συγκεκριμένους στόχους για τη μείωση της ενεργειακής φτώχειας με ορίζοντα το 2030 και για την εξάλειψή της έως το 2050

Η ενεργειακή φτώχεια αποτελεί μείζονα κοινωνιακή πρόκληση που έχει άμεσο αντίκτυπο στην υγεία και πλήττει περίπου 54 εκατομμύρια Ευρωπαίους ( Επιτροπή ). Οι υψηλές τιμές της ενέργειας, τα χαμηλά εισοδήματα και οι υγρές ανθυγιεινές κατοικίες με κακή μόνωση οδηγούν σε υψηλότερους δείκτες ενεργειακής φτώχειας. Οι τιμές της ηλεκτρικής ενέργειας έχουν αυξηθεί σημαντικά στις περισσότερες χώρες κατά την τελευταία δεκαετία, πράγμα που ―σε συνδυασμό με την πρόσφατη οικονομική και χρηματοπιστωτική κρίση και την ισχνή ενεργειακή απόδοση του κτιριακού αποθέματος της Ευρώπης― εγείρει αυξανόμενες ανησυχίες σχετικά με την ενεργειακή φτώχεια στην Ευρώπη.

Περίπου 11% του πληθυσμού της ΕΕ ―54 εκατομμύρια Ευρωπαίοι― πλήττεται από ενεργειακή φτώχεια. Ωστόσο, οι περισσότερες χώρες της ΕΕ εξακολουθούν να μην προσδιορίζουν ή να μην ποσοτικοποιούν τους ευπαθείς καταναλωτές ενέργειας, ενώ συγχρόνως δεν διαθέτουν επαρκώς στοχευμένα μέτρα για την ενεργειακή φτώχεια.

Εξαιρετικά ανήσυχη λόγω του φαινομένου αυτού, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή των Περιφερειών υιοθέτησε ομόφωνα τη γνωμοδότηση με θέμα « Πολυεπίπεδη διακυβέρνηση και διατομεακή συνεργασία για την καταπολέμηση της ενεργειακής φτώχειας », στην οποία διατυπώνεται μια σειρά προτάσεων, μεταξύ των οποίων περιλαμβάνεται η περαιτέρω ανάπτυξη του ευρωπαϊκού ορισμού της ενεργειακής φτώχειας, η πραγματοποίηση στοχευμένων επενδύσεων στην ενεργειακή απόδοση, η αναθεώρηση της ενιαίας αγοράς με σκοπό την εξασφάλιση χαμηλών τιμών ενέργειας στα νοικοκυριά, καθώς και η πρόβλεψη χρονικά προσδιορισμένων στόχων για την εξάλειψη της ενεργειακής φτώχειας.

Η εισηγήτρια Kata Tüttő (HU/PES) , μέλος του Συμβουλίου του 12ου δημοτικού διαμερίσματος Βουδαπέστης, δήλωσε: « Σήμερα πάνω από 50 εκατομμύρια Ευρωπαίοι αναγκάζονται να επιλέξουν μεταξύ της θέρμανσης και της τροφής και ζουν σε συνθήκες ενεργειακής φτώχειας. Πρόκειται για φαινόμενο που έχει σοβαρές επιπτώσεις στην υγεία και την ευεξία των πολιτών και το οποίο γνωρίζουμε ότι πλήττει βαρύτερα τις γυναίκες. Το δικαίωμα σε καθαρή και προσιτή ενέργεια, το οποίο περιλαμβάνεται επίσης μεταξύ των 17 Στόχων Βιώσιμης Ανάπτυξης, θα πρέπει να διασφαλίζεται σε κάθε Ευρωπαίο πολίτη. Με τη μόχλευση των επενδύσεων στην ενεργειακή απόδοση για την ανακαίνιση του κτιριακού αποθέματος της Ευρώπης και με τη θέσπιση ειδικών συστημάτων κοινωνικής προστασίας, καθώς και με τη δημιουργία μιας εύρυθμα λειτουργούσας και ανταγωνιστικής ενιαίας αγοράς που θα εξασφαλίζει χαμηλές τιμές ενέργειας στους καταναλωτές, η ΕΕ θα αποφέρει άμεσα οφέλη και θα αποδείξει την προστιθέμενη αξία της στους πολίτες. Μια δίκαιη ενεργειακή και κλιματική μετάβαση κατά την οποία δεν θα λησμονηθεί κανείς πρέπει να έχει ως σημείο εκκίνησης την εξάλειψη της ενεργειακής φτώχειας».

Τα μέλη συμφωνούν ότι οι βασικές τιμές της ενέργειας για τους οικιακούς καταναλωτές δεν μπορούν να εξαρτώνται από την αυτορρύθμιση της αγοράς. Για τον περιορισμό του υπερβολικού ενεργειακού κόστους, οι δήμοι και οι περιφέρειες καλούν την ΕΕ να θεσπίσει νομικά πλαίσια που θα παρέχουν στα κράτη μέλη και στις τοπικές και τις περιφερειακές αρχές τα κατάλληλα εργαλεία για την εξασφάλιση προσιτής ενέργειας σε όλους. Υπό αυτήν την έννοια, η ΕτΠ ενστερνίζεται επίσης την έκκληση του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου προς την Ευρωπαϊκή Επιτροπή να παράσχει περαιτέρω καθοδήγηση σχετικά με το πότε επιτρέπεται στα κράτη μέλη να παρεμβαίνουν στην αγορά προκειμένου να αποφευχθεί «σημαντικός αριθμός νοικοκυριών» που πλήττονται από ενεργειακή φτώχεια.

Οι τοπικοί ηγέτες προτείνουν να αναστέλλεται η διακοπή ή η παύση της παροχής δημοσίων υπηρεσιών στους πολίτες που αδυνατούν να πληρώσουν.

Οι δήμοι και οι κοινότητες καλούν τα κράτη μέλη να μεταφέρουν στο εθνικό δίκαιο την επικαιροποιημένη Οδηγία για την Ενεργειακή Απόδοση των Κτιρίων (ΟΕΑΚ) το αργότερο έως τον Μάρτιο του 2020. Η νέα ΟΕΑΚ, η οποία τέθηκε σε ισχύ στις 9 Ιουλίου 2018, περιλαμβάνει μέτρα που θα επιταχύνουν τον ρυθμό ανακαίνισης των κτιρίων, με στόχο την εφαρμογή συστημάτων μεγαλύτερης ενεργειακής απόδοσης, και θα ενισχύσουν την ενεργειακή απόδοση των νέων κτιρίων.

Ωστόσο, τα μέλη υπενθυμίζουν ότι η ανανεωμένη ΟΕΑΚ θα πρέπει να συμπληρωθεί με επιπρόσθετους στόχους και επενδύσεις για την ανακαίνιση του κτιριακού αποθέματος της Ευρώπης διότι, ειδάλλως, οι προσπάθειες για την εξάλειψη της ενεργειακής φτώχειας θα αποδειχθούν ανεπαρκείς.

Η επαρκής θέρμανση, ψύξη, φωτισμός και η ενέργεια για τη λειτουργία συσκευών συνιστούν εξαιρετικά σημαντικές υπηρεσίες για τη διασφάλιση αξιοπρεπούς βιοτικού επιπέδου και υγείας των πολιτών. Γίνεται λόγος για ενεργειακή φτώχεια όταν ένα νοικοκυριό βιώνει έλλειψη επαρκών ενεργειακών υπηρεσιών στην κατοικία του ( Επιτροπή ).

Οι τοπικοί ηγέτες επιθυμούν την επέκταση της διάρκειας ζωής του Παρατηρητηρίου Ενεργειακής Φτώχειας με στόχο τη συνέχιση της συλλογής και της αξιολόγησης δεδομένων, ως συνεισφορά καθοριστικής σημασίας για τη βελτίωση των πολιτικών που αποσκοπούν στην εξάλειψη της ενεργειακής φτώχειας. Τα μέλη υπενθυμίζουν ότι τα δύο τρίτα των κρατών μελών δεν παρακολουθούν ακόμη την εξέλιξη της ενεργειακής φτώχειας με τη χρήση ποσοτικών μετρήσεων.

Σημείωμα υπόψη της συντακτικής ομάδας:

Η ενεργειακή φτώχεια ορίζεται ως «κατάσταση κατά την οποία ένα νοικοκυριό ή ένας ιδιώτης δεν διαθέτει τα μέσα για να αναζητήσει στοιχειώδεις ενεργειακές υπηρεσίες (θέρμανση, ψύξη, φωτισμός, κινητικότητα και ηλεκτρισμός) που εξασφαλίζουν ένα αξιοπρεπές βιοτικό επίπεδο, λόγω συνδυασμού χαμηλών εισοδημάτων, υψηλών ενεργειακών δαπανών και χαμηλής ενεργειακής απόδοσης της κατοικίας του» (Ορισμός του Συμφώνου των Δημάρχων για το Κλίμα και την Ενέργεια). Το Σύμφωνο των Δημάρχων για το Κλίμα και την Ενέργεια έχει ορίσει την ενεργειακή φτώχεια ως τρίτο πυλώνα του και διαδραματίζει ηγετικό ρόλο για τη διατήρηση του θέματος στην ημερήσια διάταξη με ορίζοντα το 2030.

Η ενεργειακή φτώχεια ενδέχεται να πλήττει σχεδόν 11% του πληθυσμού της ΕΕ. Διαβάστε ολόκληρη τη μελέτη εδώ.

Για πληροφορίες ανά χώρα, διαβάστε εδώ την έκθεση « Ενεργειακή Φτώχεια στην Ευρωπαϊκή Ένωση » του Ευρωπαϊκού Ενεργειακού Δικτύου (2019).

Η ενεργειακή φτώχεια αποτελεί ξεχωριστή μορφή φτώχειας, η οποία συνδέεται με μια σειρά ανεπιθύμητων επιπτώσεων για την ανθρώπινη υγεία και ευεξία ―αναπνευστικά και καρδιακά νοσήματα και ψυχική υγεία― που εντείνονται λόγω των χαμηλών θερμοκρασιών και του άγχους που δημιουργούν οι οικονομικά επαχθείς ενεργειακοί λογαριασμοί, καθώς και με χαμηλές μαθησιακές επιδώσεις για τα παιδιά που πλήττονται από αυτήν. Μάλιστα, η ενεργειακή φτώχεια έχει έμμεσο αντίκτυπο σε πολλούς τομείς πολιτικής, συμπεριλαμβανομένης της υγείας, του περιβάλλοντος και της παραγωγικότητας. Η αντιμετώπιση της ενεργειακής φτώχειας δύναται να αποφέρει πολλαπλά οφέλη, συμπεριλαμβανομένης της μείωσης των κρατικών δαπανών για την υγεία, του περιορισμού της ατμοσφαιρικής ρύπανσης και των εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα, της καλυτέρευσης της άνεσης και της ευεξίας, της βελτίωσης των προϋπολογισμών των νοικοκυριών και της αύξησης της οικονομικής δραστηριότητας ( Επιτροπή ).

Με τη δέσμη « Καθαρή ενέργεια για όλους τους Ευρωπαίους », η Ευρωπαϊκή Επιτροπή πρότεινε σειρά μέτρων για την αντιμετώπιση της ενεργειακής φτώχειας μέσω της ενεργειακής απόδοσης, δικλείδες ασφαλείας κατά της αποσύνδεσης, καθώς και καλύτερο ορισμό και βελτιωμένη παρακολούθηση του εν λόγω ζητήματος σε επίπεδο κρατών μελών μέσω των ολοκληρωμένων Εθνικών Σχεδίων για την Ενέργεια και το Κλίμα. Έκτοτε, το νομοθετικό πλαίσιο της ΕΕ για την ενεργειακή φτώχεια υπόκειται σε αρκετές αλλαγές. Αναφορά στην ενεργειακή φτώχεια γίνεται στη νέα Οδηγία για την ενεργειακή απόδοση (2018/2002), στη νέα Οδηγία για την ενεργειακή απόδοση των κτιρίων (2018/844) και στον Κανονισμό για τη διακυβέρνηση (2018/1999). Επίσης, η Οδηγία για την ηλεκτρική ενέργεια (2009/72) αναφέρεται στην ενεργειακή φτώχεια, ενώ η αναθεωρημένη έκδοσή της αποτέλεσε προϊόν πολιτικής συμφωνίας τον Δεκέμβριο του 2018. (Διαβάστε περισσότερα εδώ) .

Σύμφωνα με το Παρατηρητήριο Ενεργειακής Φτώχειας της ΕΕ , οι κύριοι δείκτες για την ενεργειακή φτώχεια είναι οι Χαμηλές απόλυτες δαπάνες για την ενέργεια , οι Ληξιπρόθεσμες οφειλές λογαριασμών κοινής ωφελείας , οι Υψηλές ενεργειακές δαπάνες ως ποσοστό του εισοδήματος και η Αδυναμία παροχής επαρκούς θερμότητας στα νοικοκυριά .

Οι τιμές της ηλεκτρικής ενέργειας για τους οικιακούς καταναλωτές βρίσκονται σε συνεχή άνοδο τα τελευταία δώδεκα χρόνια. Το μέσο κόστος της κιλοβατώρας στην ΕΕ28 αυξήθηκε από 0,18€ το πρώτο εξάμηνο του 2007 σε 0,21€ το δεύτερο εξάμηνο του 2018 ( Eurostat ), αλλά με εκτεταμένες διαφορές μεταξύ των κρατών μελών.

Η Δανία (0,31€), η Γερμανία (0,30€), το Βέλγιο (0,29€), η Ιρλανδία (0,25€) και η Ισπανία (0,24€) είναι οι πέντε χώρες με την ακριβότερη κιλοβατώρα, συμπεριλαμβανομένων όλων των φόρων και επιβαρύνσεων. Στον αντίποδα, τα κράτη μέλη με τη φθηνότερη κιλοβατώρα είναι η Βουλγαρία (0,10€), η Λιθουανία (0,10€), η Ουγγαρία (0,11€), η Ρουμανία (0,13€), η Μάλτα (0,13€) και η Πολωνία (0,13€) (Eurostat)

Ένας από τους κύριους δείκτες ενεργειακής φτώχειας είναι οι Ληξιπρόθεσμες οφειλές σε λογαριασμούς κοινής ωφελείας , που υποδεικνύουν το ποσοστό των νοικοκυριών που αδυνατούν να πληρώσουν εγκαίρως τους λογαριασμούς κοινής ωφελείας (θέρμανση, ηλεκτρισμός, φυσικό αέριο, νερό κλπ.) λόγω οικονομικών δυσκολιών. Στην ΕΕ28, ο μέσος όρος τέτοιων καταστάσεων μειώθηκε από 9% σε 7% κατά την περίοδο 2010-2017, αλλά εξακολουθούν να παρατηρούνται τεράστιες αποκλίσεις. Το 2017, ποσοστό 38% των Ελλήνων , 30% των Βουλγάρων και 21% των Κροατών δήλωσαν ότι πλήρωσαν εκπρόθεσμα τους ενεργειακούς τους λογαριασμούς λόγω οικονομικών περιορισμών. Οι ακόλουθες χώρες βρίσκονται όλες πάνω από τον ενωσιακό μέσο όρο του 7%: 16% στη Ρουμανία , 14,3% στη Σλοβενία , 13,9% στην Ουγγαρία , 13,7% στην Κύπρο , 11,9% στη Λετονία , 8,5% στην Πολωνία και 7,4% στην Ισπανία . (Eurostat) .

Οδηγία (ΕΕ) 2018/844 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 30ής Μαΐου 2018, για την τροποποίηση της οδηγίας 2010/31/ΕΕ για την ενεργειακή απόδοση των κτιρίων και της οδηγίας 2012/27/ΕΕ για την ενεργειακή απόδοση.

Επικοινωνία: David Crous | Τηλ: +32 (0) 470 88 10 37| david.crous@cor.europa.eu

Κοινοποίηση :